Ostatnie zmiany w polskim systemie ochrony zdrowia wzbudziły spore zainteresowanie wśród pacjentów i środowiska medycznego. Przełomowa nowelizacja ustawy, przyjęta na początku sierpnia 2025 roku, otwiera przed pacjentami nowe możliwości, skracając ścieżkę dostępu do ważnych usług specjalistycznych. Sprawdziliśmy, jakie dokładnie zmiany czekają osoby korzystające z publicznej opieki zdrowotnej i jak wpłyną one na codzienne funkcjonowanie POZ-ów, poradni oraz samych pacjentów.
Bezpośrednia wizyta u specjalistów – co się zmieni?
Dotąd osoby potrzebujące pomocy psychologicznej, konsultacji optometrycznej czy zaświadczenia od lekarza medycyny sportowej musiały w pierwszej kolejności uzyskać skierowanie od lekarza rodzinnego. Nowe przepisy znoszą ten obowiązek w trzech kluczowych obszarach, co stawia Polskę w gronie państw proponujących pacjentom bardziej elastyczne i dostępne rozwiązania. Pacjenci już niedługo będą mogli samodzielnie umówić się na wizytę do wybranego specjalisty, bez konieczności „obchodzenia biurokracji”.
Psycholog dostępny bez formalności – szybka pomoc w trudnych sytuacjach
Największe emocje i nadzieje budzi zmiana dotycząca swobodnego dostępu do psychologa. Skrócenie ścieżki diagnostycznej pozwoli szybciej reagować na kryzysy psychiczne, omijając wydłużające kolejki do lekarzy rodzinnych. Ułatwienia te są odpowiedzią na rosnące potrzeby społeczne i statystyki – według najnowszych danych blisko jedna trzecia Polaków doświadcza objawów problemów psychicznych, a wielu z nich nie miało dotąd szansy na szybką konsultację.
Nowela przyznaje również nowe kompetencje psychologom. Od teraz mogą oni kierować pacjentów do psychiatry, neurologa lub na terapię uzależnień, co pozwala szybciej wdrażać odpowiednie leczenie lub diagnozować poważniejsze zaburzenia. To ogromny krok, jeśli chodzi o wczesne wykrywanie i profilaktykę zaburzeń psychicznych.
Optometrysta bez skierowania – łatwiejsza diagnostyka wzroku
Równie istotna zmiana dotyczy profilaktyki i diagnostyki wzroku. Pacjenci mają teraz możliwość samodzielnej wizyty u optometrysty, co pozwoli szybciej wykrywać wady wzroku czy inne dolegliwości. W razie potrzeby optometrysta skieruje chorego do okulisty w ramach NFZ, bez konieczności angażowania lekarza rodzinnego. Pozwoli to odciążyć przychodnie i skrócić czas oczekiwania na konsultację specjalistyczną.
Ułatwiony dostęp do optometrysty może także pozwolić na lepszą edukację zdrowotną w zakresie profilaktyki chorób oczu, zwłaszcza wśród osób starszych i dzieci, dla których szybkie wykrycie problemów jest kluczowe dla zachowania dobrego wzroku.
Uproszczona ścieżka dla sportowców i osób aktywnych
Nowe przepisy przynoszą także zmiany dla osób regularnie uprawiających sport. Lekarz medycyny sportowej jest teraz dostępny bezpośrednio dla wszystkich potrzebujących konsultacji, badań czy zaświadczeń wymaganych w szkołach i klubach. Dla młodych sportowców, ich rodziców oraz trenerów oznacza to koniec żmudnych formalności i szybsze uzyskanie niezbędnych dokumentów do udziału w zawodach czy treningach.
Specjalista może samodzielnie ocenić stan zdrowia, wystawić odpowiednie orzeczenia oraz wdrożyć leczenie w razie wykrycia przeciążeń lub innych urazów. Takie rozwiązanie ma również odciążyć POZ-y i pozwolić lekarzom rodzinnym skupić się na pacjentach wymagających przewlekłej opieki.
Kiedy wejdą w życie nowe zasady i jak wpłyną na system?
Zmiany są częścią szerszej reformy, która ma uczynić polski system ochrony zdrowia bardziej efektywnym i przyjaznym. Przepisy zaczną obowiązywać już pod koniec sierpnia lub na początku września 2025 roku, dokładnie 14 dni po publikacji w Dzienniku Ustaw. Oznacza to, że już za kilka tygodni pacjenci w całym kraju będą mogli korzystać z uproszczonych procedur.
Reforma przynosi korzyści nie tylko pacjentom, ale i lekarzom POZ, którzy wreszcie zostaną odciążeni z części formalności i będą mogli skoncentrować się na leczeniu pacjentów wymagających stałego nadzoru. To również szansa na skrócenie kolejek do specjalistów i szybsze diagnozowanie chorób w ich początkowym stadium. Wszystko to wpisuje się w szerszy plan modernizacji służby zdrowia, obejmujący także inwestycje w szpitale i przychodnie.
Nowe regulacje mogą stać się wzorem dla kolejnych zmian w polskiej ochronie zdrowia – a przede wszystkim realnie poprawić codzienność pacjentów i ułatwić dostęp do kluczowych specjalistów.
